कसरी भएका थिए एटिएम ठगी?

नेपालमा एटिएम कार्डको लोकप्रियतासँगै ठगीका घटना पनि हुँदै आएका छन्। केही वर्षअघि चिनियाँ नागरिकले पासवर्ड चोरेर एटिएमबाट पैसा निकाली ठगी गरेका थिए। त्यस्तै हिमालयन बैंक र नबिल बैंकका केही कर्मचारीको बदमासीका कारण एटिएम ग्राहकहरू ठगिएका थिए।
नबिल बैंकको कार्ड सेन्टरमा काम गर्ने एक पूर्व कर्मचारीको योजनामा लाखौं ठगी भएको थियो। निकै चलाखीका साथ सविन रिमालले भाइको सहयोगमा ठगी गरेका थिए।
नक्कली एटिएम कार्डबाट नबिल बैंकका ग्राहकको पैसा थुत्ने सविन र रितेश रिमाल दाजुभाइले

करोडौं कमाएर विदेश भाग्ने योजना बनाएका थिए।  उनीहरूले आठ महिनाको अवधिमा ५० लाख ठगिसके पनि अन्यको ठगीको क्रमम गत वर्ष पक्राउ परी सजाय भोगिसकेका छन्।
रिमाल दाजुभाईलाई रिजवन मुवारक भन्ने पाकस्तानी नागरिकको सहयोगमा सो ठगी गरेका थिए। नबिल बैंकको नक्कली एटिएमबाट ५० लाखभन्दा बढी ठगी गर्ने सविनले प्रहरीलाई दिएको बयानअनुसार मुवारकले नै उनलाई नक्कली एटिएमबाट ठगी गर्ने ‘कला’ सिकाएका थिए।  सविनले प्रहरीलाई दिएको लिखित बयानमा पाकिस्तानी नागरिकले इन्टरनेट च्याटमा आफूलाई ठगीको तरिका सिकाएको उल्लेख छ।
आफ्नो खाताबाट रकम हराएको उजुरी पटक–पटक नबिल बैैैंकका ग्राहकले गरेपछि महानगरीय प्रहरी अपराध महाशाखाले करिब दुई वर्षअघि नै त्यसबारे अनुसन्धान थालेको थियो। सुरुमा नायक जीवन लुइँटेलकी सासु रूपा शर्मा ओलीले आफ्नो खाताबाट चार लाख रुपैयाँ हराएपछि प्रहरीमा जाहेरी दिएकी थिइन्। तर, एटिएम कार्ड उनका ज्वाइँ अर्थात् नायक लुइँटेलले समेत प्रयोग गर्ने भएकाले प्रहरीले नायक लुइँटेलमाथि नै शंका गर्दै आएको थियो। बैंकले पनि त्यसरी एटिएमबाट चोरी हुन नसक्ने दाबी गर्दै उजुरी अस्वीकार गरेको थियो।
तर, पछिल्लो समयमा स्वयम्भूमा एक विद्यालय सञ्चालन गर्दै आएका राजु लामाको आफ्नो खाताबाट १५ लाख रुपैयाँ हराएको उजुरी परेपछि प्रहरीले फेरि घटनाको अनुसन्धान थालेको थियो। अनुसन्धानकै क्रममा पूर्णबहादुर बुढाथोकीको जाहेरी प्रहरीमा आयो। वैदेशिक रोजगारीमा रहेका बुढाथोकीले श्रीमती आशा साउदको नाममा रकम पठाउने गरेका थिए। तर, एकाएक एक लाख ४७ हजार रकम गायव भएको उनले बताएका थिए। श्रीमतीले नै सो रकम दुरुपयोग गरेको हुनसक्ने बुढाथोकीले अनुमान गरेकाले श्रीमान्–श्रीमतीबीच झगडा मात्र भएन, झन्डै सम्बन्ध बिच्छेदको अवस्थामा पुगिसकेको थियो।
प्रहरीका अनुसार उनीहरूले १४ जनाको गरी करिब ५० लाख निकालेका थिए।   जसमध्ये पाँचजनाले मात्र प्रहरीमा जाहेरी दिएका छन्। जाहेरी दिनेमा रूपा शर्मा, राजु लामा, अनुपा फिटिप्याटि्रच, सुमन महर्जन र आशा साउद छन्। खाताबाट रकम निकालिएका कतिपय व्यक्ति विदेशमा रहेकाले पनि धेरैले पछि मात्र थाहा पाएका थिए।
धोबीघाटको न्यू कोलनीमा उनीहरूले धन्दा चलाउनका लागि छुट्टै फ्ल्याट लिएका थिए। पक्राउ परेका रिमाल दाजुभाइले आफूहरू प्रख्यात वैज्ञानिक अल्बर्ट आइन्सटाइनको ‘फ्यान’ थिए। अनुसन्धानमा आबद्ध प्रहरीका अनुसार पढाइमा उनीहरू तीक्ष्ण नभए पनि सफ्टवेयरसम्बन्धी काममा भने उनीहरू निकै सिर्जनशील थिए। अधिकांश समय उनीहरू ल्यापटपमै बिताउने गर्थे।
निकै चलाखीपूर्वक एटिएमबाट पैसा थुत्दै आएका दाजुभाइले प्रहरीलाई झुक्याउन रकम चोरी गरेको एटिएम काउन्टरमा उनीहरूले चाइनिज अक्षर लेखिएका र मुस्लिम समुदायले लक्की नम्बर मान्ने ७८६ कार्डमा लेखेर छोड्ने गरेका थिए। प्रहरीले चाइनिज र मुस्लिम व्यक्तिमाथि शंका गरून् भनेर उनीहरूले सो उपाय अपनाएका हुन्।
नबिल बैंकका ग्राहकको उजुरी एकपछि अर्काे गर्दै आइरहेका बेला प्रहरीले अनुसन्धानका लागि एक महत्त्वपूर्ण सूत्र फेला पार्योछ। नबिल बैंकका तीन जना ग्राहक राजु लामा, छोनी राङदेल लामा र बिनु तोडीको एटिएमबाट पटक–पटक एकै समयमा एउटै एटिएमबाट रकम निकालिएको देखियो। नबिल बैंकको नभई हिमालयन बैंकको स्टेटमेन्टबाट सो तथ्य फेला परेको थियो। किनकि उनीहरूले सिसिटिभी नभएका हिमालयन बैंकका एटिएम काउन्टरबाट मात्र रकम निकालेका थिए।
सोही सूत्रलाई लिएर अपराध महाशाखाका  प्रहरीले अनुसन्धान गरेका थिए। ती तीन व्यक्तिको सम्बन्धबारे प्रहरीले अनुसन्धान थाल्यो। तर, उनीहरूबीच कुनै सम्बन्ध नरहेको खुलेपछि प्रहरीले बैंककै एटिएम शाखामा काम गर्ने कर्मचारीमाथि अनुसन्धान गर्योअ। तर, उनीहरूको कुनै गल्ती देखिएन। पछि प्रहरीले जागिर छाडिसकेका सविनबारे जानकारी लियो। उनी जागिर छोडेर पढ्न बैंकक गएको बैंकका अधिकारीले प्रहरीलाई बताए। सविनबारे लामो अनुसन्धान गर्दा शंकास्पद देखिएपछि प्रहरी उनीमाथि नै केन्द्रित भएको थियो। त्यसक्रममा प्रहरीले उनको घरको नम्बर पत्ता लगाई फोन गर्यो । सुरुमा उनका भाइ रितेशले फोन उठाए र दाइ बैंककमा रहेको बताए। पछि फेरि घरमा फोन गर्दा उनका बुबाले उठाए। उनले भने छोरा पोखरा घुम्न गएको बताए।
‘त्यहीँबाट शंका सुरु भयो,’ अनुसन्धानमा आबद्ध एक प्रहरी अधिकारी भन्छन्, ‘हामीले त्यसपछि उनीमाथि निगरानी गर्न थाल्यौँ,’ प्रहरीले कालिकास्थानस्थित उनको घरको आसपासमा गएर निकै दिन निगरानी गर्योन।  उनलाई पक्राउ गरेर नै अनुसन्धान गर्र्ने निर्णयसहित महाशाखाको प्रहरी टोली बिहानैदेखि सादा पोसाकमा उनको घर पुगेको थियो। तर, बन्दको दिन भएकाले उनीहरू घरबाट दिउँसोसम्म निस्किएनन्।
दिउँसो थाकेर प्रहरी टोली चिया खान जाँदा उनीहरू बाहिर निस्किएका थिए। पछि साँझ घर फर्किएपछि प्रहरी उनको घरमा प्रवेश गरी खानतलासी लियो। उनीहरूको कोठामा डाटा इन्कोडर मेसिन र तीन लाख ३४ हजार रकम फेला पारेपछि उनीहरूले नै एटिएम ठगी गरेको निष्कर्षमा पुगी थप अनुसन्धान गर्दा ललितपुरमा उनीहरूले फ्ल्याट लिएर धन्दा चलाएको खुलेको हो। लगत्तै ललितपुरको फ्ल्याटमा प्रहरीले विभिन्न कार्डहरूसहित ल्यापटपलगायत बरामद गर्योक।
पक्राउ परेका सविन रिमालले प्रहरीमा यस्तो बयान दिएका थिए, ‘०६६ साल पुस महिनातिर मैले नबिल बैंकको तीनधारा काठमाडौंस्थित शाखामा नोकरी सुरु गरेको हुँ। कार्ड विभागमा करिब १६ महिना बिताएपछि जागिर छोडेँ।
नबिल बैंकको कार्ड विभागमा काम गर्दा खातावालाको नाममा जारी हुने एटिएम, भिसा, डेबिट कार्डहरू तथा त्यसको पिन निष्कासन र छापिने प्रक्रियाबारे पूरै जानकारी थियो। सो विभागअन्तर्गतको धेरैजसो काम म आफैं गर्दथेँ। मैले मिहिनेतपूर्वक काम गरे पनि स्थायी नियुक्ति पाउन नसकेकाले निराश थिएँ।
झोंकैझोंकमा मैले खातावालाहरूको नाममा जारी हुने कार्डहरूको पिनकोड संकलन गरेर नक्कली कार्ड बनाई पैसा झिक्ने योजना बनाएँ। खातावालाहरूको कार्ड जारी गरी सिस्टममा राखिएका डाटा कम्प्युटरमा सेभ रहने हुँदा ती डाटा पेनड्राइभमार्फत मेरो ल्यापटपमा राखेँ। कार्डहरूको पिनकोड मेसिनले छाप्छ। मैले दुई ठाउँमा पिन छापिने गरेर कागज मिलाएर मेसिनमा छापी पिनबारे रेकर्डसमेत ल्यापटपमा राख्न थालेँ। यसरी खातावालाहरूको डाटा र पिनकोड प्राप्त गरेपछि मैले बैंकको नोकरी छोडेको हुँ।
कार्ड छाप्ने मेसिन थाइल्यान्डको बैंककमा पाइने हुँदा त्यहाँ गएर कार्ड छाप्ने मेसिन ३५ हजार रुपैयाँमा किनेर ल्याएँ। थुप्रै खातावालाहरूको डाटा र पिनकोड भए पनि मैले ठूलो रकम हुने खातावालाहरूको मात्र कार्ड बनाएँ। यस काममा मैले भाइ रितेशलाई पनि संलग्न बनाएँ। भाइ र मैले नक्कली कार्डहरूको प्रयोग गरेर विभिन्न एटिएम काउन्टरबाट पटक–पटक रकम झिकेका छौँ।
रकम झिक्ने काम रितेशले मात्र गर्थ्यो। हामी सिसिटिभी नभएका एटिएम काउन्टरबाट मात्र पैसा निकाल्थ्यौँ। तर, ती एटिएममा गोप्य सिसिटिभी पनि हुनसक्छन्। यसरी हामी करिब १५–१६ जनाको खाताबाट करिब ५० लाख निकाल्न सफल भयौँ। हामीले विभिन्न टि्रक अपनाएकाले प्रहरीले यसबारे पत्ता लगाउन सक्छ भन्ने हामीलाई लागेको थिएन। खातावालाले कार्ड बनाए तापनि समयमा लिन नआएपछि सो कार्ड फालिने गरिन्थ्यो। तर, मैले ती कार्ड पनि जम्मा गरेर राख्ने गरेको थिएँ। मलाई यसरी नक्कली कार्डबाट पैसा निकाल्ने तरिकाबारे पाकिस्तानी नागरिक रिजवन अन्सारी र एक फिलिपिनोले पनि च्याटमार्फत सहयोग गरेका थिए।’
रिमाल दाजुभाई पछि धरौटीमा छुटे। नबिल बैंकले उनीहरूले ठगी गरेको सबै रकम ग्राहकहरूलाई फिर्ता गर्यो । हिमालयन बैंकमा पनि कार्ड सेन्टरमै कर्मचारीको बदमासीको कारण धेरै ग्राहक ठगीएका छन्। तर सम्बन्धित बैंकहरूले ग्राहकलाई क्षतीपूर्ति भने दिएका छन्