चुरोट साहुहरु बल्ल परे माकुरी जालैमा

यो  फोटो ध्यान दिएर हेर्नुस्। क्यान्सरले फोक्सो कुहिएको यो डरलाग्दो फोटोले अब चुरोटका बट्टाको ७५ प्रतिशत भाग ढाक्नेछ। हेरौँ हेरौँ लाग्ने आकर्षक डिजाइनसहितका चुरोटका बट्टाहरु अब एकादेशका कथा हुनेछन्। अब छुँदै र किन्दै घिन लाग्ने फोटो
भएका बट्टामा चुरोट हुनेछ।
केहीलाई लाग्दो हो- के फरक पर्छ र, चुरोट खानेले आखिर खाइहाल्छ क्यारे।
गलत! केही फरक नपर्ने भए चुरोट, सूर्ति, खैनी साहुहरु उफ्रेर यस्तो व्यवस्था कार्यान्वयन रोक्न सर्वोच्चको शरणमा पर्ने थिएनन्। तर आज सर्वोच्च अदालतले उनीहरुलाई लोप्पा खुवाइदिएको छ। मृत्यु बेच्ने व्यापारीहरुको माफियाले हालेको मुद्दामा फैसला गर्दै न्यायाधीशहरु कल्याण श्रेष्ठ, ज्ञानेन्द्रबहादुर कार्की र तर्कराज भट्टको विशेष इजलासले सूर्तिजन्य पदार्थ (नियन्त्रण तथा नियमन गर्ने) ऐन २०६८ को व्यवस्था अनुसार यस्ता फोटो अनिवार्य राख्नुपर्ने फैसला गरेको हो।

खैनी, सूर्ति, गुट्खाका प्याकेटमा राख्नुपर्ने चित्र

बिडीमा हुनुपर्ने चित्र

चुरोटका बट्टामा राख्नुपर्ने चित्र

सर्वोच्चले ऐनमा भएअनुसार सूर्तिजन्य पदार्थको बट्टामा ७५ प्रतिशत फोक्सो, मुखको क्यान्सर र अप्रत्यक्ष रूपमा मृत्यु भएको चित्र नेपाली भाषामा राख्नुपर्ने ऐनको व्यवस्था कार्यान्वयन गर्नू-गराउनू भनेर परमादेश जारी गरिसकेपछि अब चुरोट, सूर्ति, खैनी साहुहरुको बच्ने कुनै उपाय छैन।
सूर्य नेपाल, गोरखा लरी प्रालि, अरबिन्द बिँडी फ्याक्ट्री, श्रेष्ठ बिँडी फ्याक्ट्री, सेती चुरोट कारखाना, मिरा बिँडी फ्याक्ट्री,नेपाल बहुराष्ट्रिय कम्पनी, सन्तलाल बन्ठा, क्षेत्रपाल स्टोर, अनुस्का प्रोडक्टलगायत ११ कम्पनीले गरेको कानुनी प्रयास खेर गएको छ।
खासमा यो ऐन २०६८ वैशाख २६ गते राष्ट्रपतिले प्रमाणिकरण गरिसकेपछि १ सय ८० दिनपछि अनिवार्य लागू हुनुपर्ने थियो। तर मृत्युका व्यापारीहरुले अदालती जञ्जालमा अड्काए।
ऐनको पूर्ण विवरण यहाँ छ।
न्यायाधीश ताहिर अली अन्सारीको एकल इजलासले पनि पोहोर ऐनको प्रावधान तत्काल कार्यान्वयन नगर्न अन्तरिम आदेश जारी गरिदिएपछि त उनीहरु दङ्गै थिए।
तर अब यस्ता चित्र नराखे बेच्न र विदेशबाट ल्याउन समेत पाइने छैन।
ऐन अनुसार उत्पादक लगायत कसैले पनि पत्रपत्रिका तथा रेडियो, टेलिभिजन, एफ.एम., इन्टरनेट, ई–मेल जस्ता विद्युतीय सञ्चार माध्यम, अन्तरक्रिया कार्यक्रम, होर्डिङ्ग बोर्ड, भित्तेलेखन, लोगो, सङ्केत, लेख, दृश्य, आवाज, चिन्ह, व्यक्ति वा अन्य कुनै पनि माध्यमबाट सूर्तिजन्य पदार्थको विज्ञापन वा प्रवर्द्धन गर्न वा कुनै कार्यक्रम, समाचार वा सूचना सम्प्रेषण वा प्रायोजन गर्न पाउने छैन।
त्यस्तै गर्भवती र १८ वर्ष मुनिकालाई बेच्न नपाउने, अस्पताल, स्कुललगायतको १०० मिटर भित्र चुरोट तथा सूर्तीजन्य पदार्थ बेच्न नपाउने पनि व्यवस्था पनि छ। कसैले चुरोट किन्न आए १८ वर्षको हो कि हैन थाहा पाउन पसलेले प्रमाण माग्न सक्नेछ। १८ मुनिकालाई बेचे कानुनी कारबाही हुनेछ।
त्यस्तै सार्वजनिक स्थलमा पनि चुरोट खान पाइने छैन। चुरोट खान नपाइने सूचना सार्वजनिक स्थलमा टाँस्नु पर्नेछ।
[चुरोट, बिडीमा यस्ता डरलाग्दा चित्र राख्ने निर्णय तपाईँलाई कस्तो लाग्यो ? के यसले खानेहरुलाई असर गर्ला ? सार्वजनिक स्थलमा धूमपान निषेध गर्न के कस्ता उपाय अपनाउनु पर्ला ? आफ्नो विचार तल कमेन्टमा लेख्नुस्]
साभार : माई संसार